Jak dobrze prowadzić dyskusję?

Czym różni się DKF od zwykłego kina? Tym, że po pokazie mamy okazję okazję porozmawiać - z zaproszonymi gośćmi lub we własnym gronie. O ile jednak jest to forma atrakcyjna dla widzów, o tyle sporo trudności może sprawić moderatorowi. O czym rozmawiać, jak zachęcać do zabierania głosu, jak się przygotować - czyli parę słów o tym, jak dobrze prowadzić dyskusję.

Film pokazywany na ekranie właśnie dobiega końca. Za chwilę zapali się światło, a ty, jako pierwsza osoba mająca zabrać głos, myślisz tylko o tym, co powiedzieć i co zrobić, jeżeli nikt z sali nie będzie chciał dzielić się wrażeniami. Trema prawdopodobnie zawsze pozostanie, ale można zastosować kilka rad, dzięki którym dyskusja wypadnie lepiej, a ty - będziesz się mniej denerwował.

Przed

Zanim rozpocznie się pokaz, przygotuj się do dyskusji. Zadbaj o własne, dobre samopoczucie - ubierz się w wygodny strój, weź zegarek, który pozwoli kontrolować czas, ale przede wszystkim - przygotuj zagadnienia i pytania, które chcesz poruszyć.

Pomyśl o tym, dlaczego właśnie ten film obejrzą widzowie. Co jest w nim wyjątkowego, dlaczego warto go pokazywać? Jakie są jego główne wątki, kontrowersyjne fragmenty, przesłanie? Jaki jest cel tego spotkania? Zbierz dodatkowe informacje o filmie i jego autorze. Jako moderator dyskusji, to właśnie ty masz ją popychać do przodu, kiedy rozmowa utknie w martwym punkcie.

Spisz sobie konspekt dyskusji. Umieść w nim najważniejsze pytania, jakie zadasz jej uczestnikom, zagadnienia, o których warto porozmawiać, dodatkowe informacje. Pisz dużymi literami, hasłowo, tak żeby wystarczył jeden rzut oka, który pozwoli ci znaleźć punkt zaczepienia w krytycznym momencie. Przygotuj sobie różnorodne pytania - ogólne i szczegółowe, krótkie, zamknięte i bardziej rozbudowane, otwarte.

W trakcie

Kiedy nadejdzie dzień spotkania - przyjdź na miejsce trochę wcześniej. Sprawdź czy wszystko działa, np. mikrofon. Połóż przed sobą kartkę z konspektem, obok niej - zegarek, który pozwoli kontrolować czas, bez konieczności spoglądania za siebie lub na nadgarstek.

Kiedy dyskusja już się rozpocznie - zacznij od luźnego pytania, np. o wrażenia. Potem przejdź do zaplanowanych przez siebie wątków, ale bądź elastyczny. Jeśli uznasz, że dyskusja stała się jałowa, albo traci swoją temperaturę - przejdź do kolejnego, interesującego zagadnienia.

fot. Tomasz Adamowicz

Jak zachęcać do zabierania głosu? Unikaj postawy nauczyciela, który nagradza tylko "dobre" odpowiedzi. W dyskusji nie ma odpowiedzi dobrych i złych - każda może wnieść do rozmowy coś ciekawego. Warto stosować coś, co psychologia nazywa dowartościowaniem - chwal, zwłaszcza nieśmiałe osoby, mówiąc na przykład "Świetnie, że zwróciłeś na to uwagę", "To bardzo ciekawe, co mówisz", "To, co powiedziałeś, pozwoli nam zwrócić uwagę na...". Nigdy jednak nie oceniaj negatywnie tego, co ktoś powiedział - oceniona osoba odbierze to jako atak na siebie i albo zacznie walczyć o swoje zdanie, albo całkiem się wycofa.

Unikaj też wygłaszania kategorycznych sądów. Zamiast tego, mów "moim zdaniem...", "wydaje mi się, że...", "to mi się kojarzy z...". Zachęcaj do zabierania głosu, ale nie wyznaczaj nikogo do odpowiedzi. Nie upieraj się nad "jedyną właściwą interpretacją".

Co zrobić jednak, jeżeli żaden z widzów nie ma ochoty się odzywać? Zdarza się tak, jeżeli np. film był trudny, albo jeżeli trafisz na grupę wyjątkowo nieśmiałych osób. Możesz wtedy zacząć od siebie. Opowiedz o własnych wrażeniach - to pozwoli znaleźć widzom jakiś punkt zaczepienia.

Możesz także zaanimować grupę. Sposobem na to jest na przykład podzielenie widzów na dwie grupy - tych, którzy się zgadzają i nie zgadzają z daną tezą, dotyczącą filmu. To jednak może spowodować "okopanie się na pozycjach" - rzeczowa dyskusja przerodzi się w walkę o słuszność własnego stanowiska. Można też wybrać kilka osób z grupy, które będą prowadziły dyskusję między sobą, a reszta będzie się tej rozmowie przysłuchiwać i ewentualnie wtrącać swoje pytania czy uwagi. W takiej formie często urządza się dyskusje z zaproszonymi gośćmi - plusem jest to, że rozmowa tych wybranych osób, na przykład ekspertów w danej dziedzinie, prawdopodobnie będzie dynamiczna i ciekawa. Minusem - że nieśmiałym osobom jeszcze trudniej będzie się przebić z własną kwestią.

Po

Na zakończenie rozmowy - podsumuj krótko wybrane wątki. Podziękuj wszystkim za udział. Powiedz, gdzie można znaleźć więcej informacji, ewentualnie poinformuj o kolejnym pokazie :)

Na podstawie:

  • Centrum Edukacji Obywatelskiej "Jak prowadzić dyskusje po projekcji, jak się do nich dobrze przygotować i jak wypromować pokaz filmowy?"
  • Dale Carnagie "Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi"
  • www.hrc.p "Jak dobrze przemawiać publicznie"
  • www.karieramanagera.pl "Sześć zasad udanej dyskusji"

przygotowała Olga Mickiewicz