DLACZEGO AKURAT ANIMACJA?
Przy całym nakładzie pracy jaki trzeba poświęcić filmowi animowanemu, jest to narzędzie bardzo wdzięczne. Animacja potrafi wywołać uśmiech nawet na twarzy sceptyka, szczególnie jeśli ogląda on swój własny film. Jest to chyba pewien rodzaj samozadowolenia z tego, że „to ja stworzyłem ten ruch, to ja ożywiłem ten przedmiot”. Animacja pięknie odwdzięcza się animatorowi za poświęcony czas – obraz filmowy, który powstaje może być totalną kreacją twórcy i polem dla samorealizacji, przestrzenią gdzie niemal wszystko jest możliwe.
Tutaj właśnie przed animatorem kultury otwiera się wiele możliwości. Film animowany nie musi być wyłącznie efektem indywidualnej pracy. Może powstać w wyniku pracy zbiorowości – grupy przedszkolaków, samotnych matek, koła gospodyń, grona sąsiadów, przechodniów lub stałych bywalców ważnego dla nas miejsca, mniejszości społecznych, czy środowisk dyskryminowanych – niemal każdej grupy, która według nas potrzebuje aktywizacji.
Myśląc o warsztatach, podczas których uczestnicy wykonują własne filmy animowane należy pamiętać, że jest to sytuacja, w której nie tylko są oni widzialni i słyszalni, ale stają się również Twórcami – i właśnie to jest podstawową wartością tego typu warsztatów. Dlatego oprócz przekazania czysto technicznej wiedzy ważne jest zaproponowanie grupie odpowiedniej problematyki warsztatu – takiej, która wzbudzi zainteresowanie i skłoni do wypowiedzenia własnych wizji i pomysłów. Myśląc nad tematem dobrze jest przyjąć perspektywę członka danej grupy – co innego jest ważne dla przedszkolaka, a co innego dla reprezentanta środowiska dyskryminowanego.
Pamiętajmy także o tym, że nad jednym filmem najwygodniej pracuje się w maksymalnie trzyosobowym zespole, zatem cała grupa warsztatowa nie powinna być zbyt liczna (sugerowana liczba uczestników to około dziesięć osób).
MYŚLEĆ TWORZYWEM
Podobnie jest z techniką filmu – należy ją dostosować do sytuacji oraz wieku uczestników. Animacja materiałów sypkich czasem przerasta możliwości przedszkolaka i bywa dla niego mało atrakcyjna. Lepiej sprawdzą się tutaj metody z gatunku szybkich i łatwych – na przykład wycinanka lub plastelina. Pamiętajmy jednak, że scenografią do filmu animowanego mogą być również konkretne przedmioty, ludzie, czy miejsca. Mogą one z powodzeniem stać się inspiracją do stworzenia filmu. Otwartość na poszukiwania to w przypadku animatora bardzo cenna cecha. Przy odrobinie wyobraźni można wymyśleć swoją własną, autorską technikę, która najlepiej oddaje to, co chcemy przekazać. Wystarczy mieć oczy szeroko otwarte i uważnie obserwować świat.
MOŻLIWOŚCI
Zależnie od wyobraźni i potrzeb animatora, z filmu animowanego można zrobić użytek na bardzo wiele sposobów. Film może być naszym narzędziem badawczym, elementem zachęcającym do udziału w projekcie, sposobem ekspresji uczestników projektu lub po prostu dobrą zabawą. Mocną stroną tradycyjnego filmu animowanego jest fakt, że jest to medium bardzo wciągające i angażujące a do tego dosyć rzadko wykorzystywane jako element projektów kulturalno-społecznych.
Jeśli chodzi o samą technikę, to obecnie triumfy święci animacja komputerowa (w której obrazy generowane są przez komputer), jednak tradycyjna animacja poklatkowa daje twórcy możliwość wyboru spośród rozmaitych technik i pozwala wypracować indywidualny styl.
Możliwości jest wiele:
- Animacja rysunkowa: seria obrazów, gdzie jeden rysunek jest odpowiednikiem jednej klatki. Pracochłonna technika dla wielbicieli rysowania.
- Animacja wycinankowa: wprawianie w ruch elementów wyciętych z papieru lub innego materiału (można je również łączyć na zasadzie kolażu). Klatki różnią się jedynie ustawieniem przygotowanych wcześniej elementów, dzięki czemu jest to jedna z szybszych technik.
- Animacja plastelinowa: wykorzystujemy plastyczne możliwości materiału (można wykorzystać również glinę, zwykłe ciasto i inne). Animować można na płasko (tworząc relief) lub przestrzennie (tworząc wolnostojące elementy).
- Animacja materiałów sypkich: „malujemy” materiałami o różnej ziarnistości – sól, kasza, piasek, fasola. Pomocnymi narzędziami są tutaj pędzelki
(w przypadku małego ziarna) i patyczki lub pęseta (pomocne przy przesuwaniu grubszego ziarna). Technika wymagająca szczególnej cierpliwości i dokładności.
- Animacja aktorska: animować możemy także nasze ciało. Najciekawsze efekty powstają, gdy kreujemy ruch, którego w rzeczywistości wykonać nie sposób. Okazuje się, że jednak potrafimy lewitować w powietrzu i jeździć na krześle bez niczyjej pomocy!
- Animacja żywego planu: wystarczy, rozejrzeć się dookoła – w najbliższym otoczeniu z pewnością znajdzie się coś, co warto zaanimować! Konkretna rzeczywistość może być interesującym punktem wyjścia – możemy na przykład zaanimować rysunki wykonane kredą na chodniku.
- Animacja kombinowana: dla tych najbardziej kreatywnych, czyli co się stanie jeśli połączymy wspomniane powyżej techniki z własnymi szalonymi pomysłami?
JAK SIĘ DO TEGO ZABRAĆ?
Zanim zaczniemy organizować warsztaty dla innych, warto abyśmy wykonali kilka własnych filmów i w praktyce zapoznali się z możliwościami tego medium. Poniżej zestaw informacji, które powinny być pomocne przy tworzeniu pierwszej własnej animacji.
Podstawową zasadą tworzenia tradycyjnej animacji jest wykorzystanie
techniki poklatkowej – rejestrujemy serię pojedynczych zdjęć, nieznacznie przesuwając elementy scenografii między poszczególnymi klatkami, a następnie łączymy kolejne klatki w całość, czyli ujęcie.
Im mniejsza ilość klatek na sekundę tym większy jest efekt „skakania” obrazu.
Aby osiągnąć wrażenie płynnego ruchu, trzeba wykonać przynajmniej 12 klatek
na sekundę, a im bardziej będziemy zbliżać się do standardowych 24 klatek, tym większa będzie płynność ruchu.
Należy także pamiętać, że im większe zmiany wprowadzamy pomiędzy sąsiadującymi klatkami, tym szybsze będzie wrażenie ruchu.
Czego potrzebujemy:
- Statyw fotograficzny
- Lampa, najlepiej fotograficzna
- Kamera cyfrowa lub aparat cyfrowy
- Kabel łączący kamerę lub aparat z komputerem (np. firewire lub USB)
- Komputer z oprogramowaniem do montażu i obróbki filmów (np. dla Apple: iStopMotion oraz iMovie; dla Windows: Windows Movie Maker)
- Materiały potrzebne do wykonania scenografii
DO DZIEŁA!
- W pierwszej kolejności obmyślamy scenariusz, wybieramy technikę, sporządzamy scenografię i planujemy ujęcia. Na tym etapie pracy pomocne jest wykonanie storyboardu, obrazkowego scenopisu, który uporządkuje nasze pomysły, umożliwi sprawne animowanie i znacznie ułatwi montaż.
- Ustawiamy stanowisko – plan filmowy: rozstawiamy sprzęt i oświetlenie; ustawiamy scenografię; wykonujemy próbne zdjęcia.
- Jeśli wszystko działa jak powinno i jesteśmy zadowoleni ze zdjęć próbnych, można zacząć animowanie poklatkowe. Tutaj są dwie możliwości: możemy bezpośrednio ściągać obrazy z kamery na komputer lub wykonać aparatem serię zdjęć i potem importować je do komputera.
- Gotowy materiał należy zmontować w dostępnym dla nas programie do montażu (np. iStopMotion, Windows Movie Maker): ustalić długość trwania jednej klatki, wypracować odpowiedni rytm filmu i połączyć poszczególne ujęcia w odpowiedniej kolejności.
- Ostatni etap, często najprzyjemniejszy, to udźwiękawianie filmu. Możemy podłożyć istniejąca już ścieżkę dźwiękową (np. muzykę) lub stworzyć własną, specjalnie na potrzeby filmu.
- Ostateczną wersję projektu eksportujemy i... gotowe!
Pamiętajmy o tym, że pokaz gotowych filmów jest bardzo ważnym elementem warsztatu – może być okazją do konfrontacji twórcy z widownią oraz dobrym punktem wyjścia do rozmowy na temat, któremu filmy zostały poświęcone. Warto zatem dokładnie przemyśleć i zaplanować to wydarzenie.
Powodzenia w animacyjnych poszukiwaniach!
Zajrzyj tutaj:
1. "MUTO" - animacja malowana farbą na ścianie w przestrzeni
miejskiej, autor: BLU.
http://www.youtube.com/watch?v=uuGaqLT-gO4
2. "Western Spaghetti" - animacja z nieco surrealistycznym
zastosowaniem zwykłych, codziennych przedmiotów, autor: PES.
http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM&feature=related
3. "Władca pierścienic" - animacja z zastosowaniem gliny oraz
przedmiotów, których zazwyczaj nie określa się mianem "przydatnych",
autor: Magda Tokar.
http://www.youtube.com/watch?v=-8PXhtkGERc&NR=1
4. Przykład animacji z zastosowaniem ludzkiego ciała - uroczy teledysk
do piosenki Orena Lavie "Her Morning Elegance", autorzy: Oren Lavie,
Yuval & Merav Nathan.
http://www.youtube.com/watch?v=2_HXUhShhmY&feature=fvw
5. "Once upon a time" - animacja rysunkowa przedstawiona na
przykładzie zaanimowanego flipbooka - książeczki z krótką historyjką
obrazkową.
http://www.youtube.com/watch?v=Hc0Bi4lfakc&feature=related
Anna Płachecka |
